The Burning House
Ngôi nhà lửa
English: Zennist Ekacitta
Việt ngữ: HT. Thích Trí Tịnh
Compile: Lotus group
44. Ngôi nhà lửa - The Burning House – Song ngữ
01. Ngôi nhà lửa - The Burning House
(Chapter Three: Simile and Parable - Chương 3: Phẩm Thí Dụ)
An old, wise man returns from his travels to his large and crumbling mansion to find that it is on fire and his many sons are trapped inside. He tells them the situation and calls on them to come out, but they do not understand what the statement "the house is on fire" means, and they are absorbed with their playthings.
Một người đàn ông già, khôn ngoan uyên bát trở về từ chuyến đi của ông đến dinh thự lớn và đổ nát của mình để thấy rằng nó đang cháy và nhiều người con trai của ông đang bị mắc kẹt bên trong. Ông nói với họ tình hình và kêu gọi họ đi ra, nhưng họ không hiểu ông đang nói "ngôi nhà đang cháy" có nghĩa là gì, và chúng đang bị mải mê thu hút với đồ chơi của họ.
So the father tells them that he has presents outside: goat carts for some, deer carts for others, and bullock carts for the rest. The children then hurry to come out and ask for the carts, but the father does not have them. Instead, he gives each child an enormous and magnificent cart, of a type far beyond any splendor they could have imagined, drawn by white oxen.
Vì vậy, người cha nói với họ rằng ông ta có nhiều quà bên ngoài: nào là xe dê cho một số người, xe hươu cho người khác, và những chiếc xe bò cho phần còn lại. Những đứa trẻ sau đó vội vàng để đi ra và yêu cầu cho xe, nhưng người cha không có những thứ đó cho họ. Thay vào đó, ông cho mỗi đứa trẻ một giỏ lớn và tráng lệ, loại vượt xa bất kỳ huy hoàng nào mà họ có thể tưởng tượng ra, được vẽ bởi con bò trắng.
In modern terms, it is as if the children had expected to receive push-bikes, motor bikes, and automobiles, and each was then presented with a starship. They forget their former expectations and joyfully ride on the marvelous ox carts. The Buddha explains that the father in the story is himself; the house is samsara, which is subject to decay and death and is on fire with the passions; the children are disciples; the promised carts are the various apparent rewards consequent upon following Buddhist teachings and practices; and the ox carts are true liberation.
Trong điều kiện hiện đại, đó là, nếu như trẻ em đã mong đợi để nhận được chiếc xe đạp, xe mô tô, và xe hơi, và mỗi sau đó đã được trình bày với một phi thuyền. Họ quên những kỳ vọng trước đây của họ và vui vẻ đi xe trên xe bò. Đức Phật giải thích rằng người cha trong câu chuyện là chính mình; ngôi nhà là luân hồi, đó là tùy thuộc vào sự phân rã và cái chết và đang cháy với niềm đam mê; trẻ em là môn đệ; các xe hứa hẹn là những phần thưởng rõ ràng khác nhau quả khi đi theo giáo lý và thực hành Phật giáo; và xe bò là sự giải thoát chân thật.
Base on Chapter 3 – the verse as follow:
Dựa vào Chương 3 - Câu kệ như sau:
"Moreover, Shariputra, I too will now make use of similes and parables to further clarify this doctrine. For through similes and parables those who are wise can obtain understanding.
"Hơn nữa, Xá Lợi Phất, Ta bây giờ hơn thế quá dể dàng sẽ sử dụng các ẩn dụ so sánh và dụ ngôn để tiếp tục làm rõ học thuyết này. Ví qua các ẩn dụ và dụ ngôn làm cho những người khôn ngoan có thể có được sự hiểu biết.
"Shariputra, suppose that in a certain town in a certain country there was a very rich man. He was far along in years and his wealth was beyond measure. He had many fields, houses and menservants. His own house was big and rambling, but it had only one gate. A great many people--a hundred, two hundred, perhaps as many as five hundred--lived in the house. The halls and rooms were old and decaying, the walls crumbling, the pillars rotten at their base, and the beams and rafters crooked and aslant. At that time a fire suddenly broke out on all sides, spreading through the rooms of the house.
"Xá Lợi Phất, giả sử rằng trong một thị trấn nào đó ở một nước nào đó có một người đàn ông rất giàu có. Sự giàu có của ông là vô lượng. Ông đã có nhiều đất đai ruộng vườn, nhà ở và người hầu. Nhà riêng của ông thì lớn và những nhà nhỏ xây cất lung tung, nhưng chỉ có một cổng ra vào. Rất đông người - một trăm, hai trăm, có lẽ như nhiều như năm trăm - sống trong đó. Hội trường là phòng đã cũ và mục nát, những bức tường đổ nát, các trụ cột đã bị mục nát sát đất, và các đòn tay và cây rui xà (cây trính) đã bị cong vẹo. Tại thời điểm đó có một ngọn lửa bất ngờ nổi lên trên tất cả các bên, lây lan qua các phòng của ngôi nhà.
The sons of the rich man, ten, twenty perhaps thirty, were inside the house. When the rich man saw the huge flames leaping up on every side, he was greatly alarmed and fearful and thought to himself, I can escape to safety through the flaming gate, but my sons are inside the burning house enjoying themselves and playing games, unaware, unknowing, without alarm or fear. The fire is closing in on them, suffering and pain threaten them, yet their minds have no sense of loathing or peril and they do not think of trying to escape!
Các người con của Trưởng-giả hoặc mười người, hoặc hai mươi người, hoặc đến ba mươi người ở trong nhà đó. Trưởng-giả thấy lửa từ bốn phía nhà cháy lên, liền rất sợ sệt mà nghĩ rằng: Ta dầu có thể ở nơi cửa của nhà cháy này, ra ngoài rất an ổn, song các con ở trong nhà lửa ưa vui chơi giỡn không hay biết, không sợ sệt, lửa đến đốt thân rất đau khổ lắm, mà lòng chẳng nhàm lo, không có ý cầu ra khỏi.
"Shariputra, this rich man thought to himself, I have strength in my body and arms. I can wrap them in a robe or place them on a bench and carry them out of the house. And then again he thought, this house has only one gate, and moreover it is narrow and small. My sons are very young, they have no understanding, and they love their games, being so engrossed in them that they are likely to be burned in the fire. I must explain to them why I am fearful and alarmed.
Xá-Lợi-Phất! Ông Trưởng-giả đó lại nghĩ: thân và tay của ta có sức mạnh, nên dùng vạt áo hoặc dùng ghe đẳng từ trong nhà mà ra ngoài. Ông lại nghĩ: Nhà này chỉ có một cái cửa mà lại hẹp nhỏ, các con thơ bé chưa hiểu, mê đắm chơi giỡn hoặc vấp ngã bị lửa đốt cháy, ta nên vì chúng nó mà nói những việc đáng sợ.
The house is already in flames and I must get them out quickly and not let them be burned up in the fire!
"Having thought in this way, he followed his plan and called to all his sons, saying, 'You must come out at once!" But though the father was moved by pity and gave good words of instruction, the sons were absorbed in their games and unwilling to heed them. They had no alarm, no fright, and in the end no mind to leave the house. Moreover, they did not understand what the fire was, what the house was, what the danger was. They merely raced about this way and that in play and looked at their father without heeding him.
Nhà này đã bị cháy phải mau ra liền, chớ để bị lửa đốt hại. Nghĩ như thế theo chỗ đã nghĩ đó mà bảo các con: "Các con mau ra!" Cha dầu thương xót khéo nói để dụ dỗ, mà các người con ưa vui chơi chẳng khứng tin chịu, chẳng sợ sệt, trọn không có lòng muốn ra, lại cũng chẳng hiểu gì là lửa? gì là nhà? thế nào là hại? Chỉ cứ đông tây chạy giỡn nhìn cha mà thôi.
"At that time the rich man had this thought: the house is already in flames from this huge fire. If I and my sons do not get out at once, we are certain to be burned. I must now invent some expedient means that will make it possible for the children to escape harm.
Bấy giờ, Trưởng-giả liền nghĩ nhà này đã bị lửa lớn đốt cháy, ta cùng các con nếu không ra liền chắc sẽ bị cháy, ta nay nên bày chước phương tiện khiến cho các con được khỏi nạn này.
"The father understood his sons and knew what various toys and curious objects each child customarily liked and what would delight them. And so he said to them, 'The kind of playthings you like are rare and hard to find. If you do not take them when you can, you will surely regret it later. For example, things like these goat-carts, deer-carts and ox-carts. They are outside the gate now where you can play with them. So you must come out of this burning house at once. Then whatever ones you want, I will give them all to you!'
Cha biết các con đều vẫn có lòng thích các đồ chơi trân báu lạ lùng, nếu có, chắc chúng nó ưa đắm, mà bảo các con rằng: "Đây này là những món ít có khó được mà các con có thể vui chơi, nếu các con không ra lấy sau chắc buồn ăn năn. Các thứ xe dê, xe hươu, xe trâu như thế, nay ở ngoài cửa có thể dùng dạo chơi, các con ở nơi nhà lửa nên mau ra đây tùy ý các con muốn, cha đều sẽ cho các con".
"At that time, when the sons heard their father telling them about these rare playthings, because such things were just what they had wanted, each felt emboldened in heart and, pushing and shoving one another, they all came wildly dashing out of the burning house. At that time the rich man, seeing that his sons had gotten out safely and all were seated on the open ground at the crossroads and were no longer in danger, was greatly relieved and his mind danced for joy.
Lúc bấy giờ, các người con nghe cha nói đồ chơi báu đẹp vừa ý mình nên lòng mỗi người đều mạnh mẽ xô đẩy lẫn nhau cùng đua nhau ruổi chạy tranh ra khỏi nhà lửa. Khi đó Trưởng-giả thấy các con được an ổn ra khỏi nhà lửa đều ở trong đường ngã tư nơi đất trống không còn bị chướng ngại, tâm ông thơ thới vui mừng hớn hở.
At that time each of the sons said to his father, "the playthings you promised us earlier, the goat-carts and deer-carts and ox-carts--please give them to us now!'
Bấy giờ, các người con đều thưa với cha rằng: "Cha lúc nãy hứa cho những đồ chơi tốt đẹp, nào xe dê, xe hươu, xe trâu xin liền ban cho."
"Shariputra, at that time the rich man gave to each of his sons a large carriage of uniform size and quality. The carriages were tall and spacious and adorned with numerous jewels. A railing ran all around them and bells hung from all four sides. A canopy was stretched over the top, which was also decorated with an assortment of precious jewels. Ropes of jewels twined around, a fringe of flowers hung down, and layers of cushions were spread inside, on which were placed vermillion pillows. Each carriage was drawn by a white ox, pure and clean in hide, handsome in form and of great strength, capable of pulling the carriage smoothly and properly at a pace fast as the wind. In addition, there were many grooms and servants to attend and guard the carriage.
Xá-Lợi-Phất! Khi đó Trưởng-giả đều cho các con đồng một thứ xe lớn, xe đó cao rộng chưng dọn bằng các món báu, lan can bao quanh, bốn phía treo linh, lại dùng màn lọng giăng che ở trên, cũng dùng đồ báu đẹp tốt lạ mà trau giồi đó, dây bằng báu kết thắt các dải hoa rủ xuống, nệm chiếu mềm mại trải chồng, gối đỏ để trên, dùng trâu trắng kéo, sắc da mập sạch thân hình mập đẹp, có sức rất mạnh bước đi ngay bằng mau lẹ như gió, lại có đông tôi tớ để hầu hạ đó.
"What was the reason for this? This rich man's wealth was limitless and he had many kinds of storehouses that were all filled and overflowing. And he thought to himself, 'There is no end to my possessions. It would not be right if I were to give my sons small carriages of inferior make. These little boys are all my sons and I love them without partiality. I have countless numbers of large carriages adorned with seven kinds of gems. I should be fair-minded and give one to each of my sons. I should not show any discrimination.
Vì cớ sao? Vì ông Trưởng-giả đó của giàu vô lượng, các thứ kho tàng thảy đều đầy ngập, ông nghĩ rằng: "Của cải của ta nhiều vô cực, không nên dùng xe nhỏ xấu kém mà cho các con, nay những trẻ thơ này đều là con của ta, đồng yêu không thiên lệch, ta có xe bằng bảy báu như thế số nhiều vô lượng nên lấy lòng bình đẳng mà đều cho chúng nó, chẳng nên sai khác."
Why? Because even if I distributed these possessions of mine to every person in the whole country I would still not exhaust them, much less could I do so by giving them to my sons!
"At that time each of the sons mounted his large carriage, gaining something he had never had before, something he had originally never expected.
Vì sao? Dầu đem xe của ta đó khắp cho cả người một nước hãy còn không thiếu huống gì các con. Lúc ấy các người con đều ngồi xe lớn được điều chưa từng có, không phải chỗ trước kia mình trông.
Shariputra, what do you think of this? When this rich man impartially handed out to his sons these big carriages adorned with rare jewels, was he guilty of falsehood or not?"
Shariputra said, "No, World-Honored One. This rich man simply made it possible for his sons to escape the peril of fire and preserve their lives. He did not commit a falsehood. Why do I say this? Because if they were able to preserve their lives, then they had already obtained a plaything of sorts. And how much more so when, through an expedient means, they are rescued from that burning house!
Xá-Lợi-Phất! Ý của ông nghĩ sao? Ông Trưởng-giả đó đồng đem xe trân báu lớn cho các người con, có lỗi hư vọng chăng? Xá-Lợi-Phất thưa: "'Thưa Thế-Tôn! Không, ông Trưởng giả chỉ làm cho các con được khỏi nạn lửa, toàn thân mạng chúng nó chẳng phải là hư vọng. Vì sao? Nếu được toàn thân mạng bèn đã được đồ chơi tốt đẹp, huống nữa là dùng phương tiện cứu vớt ra khỏi nhà lửa.
World-Honored One, even if the rich man had not given them the tiniest carriage, he would still not be guilty of falsehood. Why? Because this rich man had earlier made up his mind that he would employ an expedient means to cause his sons to escape. Using a device of this kind was no act of falsehood. How much less so, then, when the rich man knew that his wealth was limitless and he intended to enrich and benefit his sons by giving each of them a large carriage."
Thế-Tôn! Dầu ông Trưởng-giả đó nhẫn đến chẳng cho một thứ xe rất nhỏ còn chẳng phải hư vọng. Vì sao? Vì ông Trưởng-giả đó trước có nghĩ như vầy: Ta dùng trước phương tiện cho các con được ra khỏi, vì nhân duyên đó nên không hư vọng vậy. Huống gì ông Trưởng-giả tự biết mình của giàu vô lượng muốn lợi ích các con mà đồng cho xe lớn!"
The Buddha said to Shariputra, "Very good, very good. In is just as you have said. And Shariputra, the Thus Come One is like this. That is, he is a father to all the world. His fears, cares and anxieties, ignorance and misunderstanding, have long come to an end, leaving no residue. He has fully succeeded in acquiring measureless insight, power and freedom from fear and gaining great supernatural powers and the power of wisdom. He is endowed with expedient means and the paramita of wisdom, his great pity and great compassion are constant and unflagging; at all times he seeks what is good and will bring benefit to all.
Phật bảo ngài Xá-Lợi-Phất: "Hay thay! Hay thay! Như lời ông nói, Xá-Lợi-Phất! Như-Lai cũng lại như thế, Phật là cha của tất cả thế gian, ở nơi các sự sợ hãi suy não lo buồn vô minh che tối hết hẳn không còn thừa, mà trọn thành tựu vô lượng tri-kiến, trí-lực, vô-sở-úy; có sức đại thần thông cùng sức trí huệ đầy đủ các món phương tiện. Trí huệ Ba-la-mật, đại từ đại bi thường không hề lười mỏi. Hằng vì cầu việc lành lợi cho tất cả muôn loại mà sanh vào nhà lửa tam giới cũ mục này, để độ chúng sanh ra khỏi nạn lửa; sanh, già, bệnh, chết, lo buồn khổ não, ngu si tối tăm, ba độc; dạy bảo cho chúng sanh được vô-thượng chánh-đẳng chánh-giác.
Sources:
Tài liệu tham khảo:
![[7-12] - Chuyện Vui Ngắn - Short Funny Stories – Song ngữ](/images/resized/59b514174bffe4ae402b3d63aad79fe0_7-12._title_224_120.png "[7-12] - Chuyện Vui Ngắn - Short Funny Stories – Song ngữ")
![[13-20] - Chuyện Vui Ngắn - Short Funny Stories – Song ngữ](/images/resized/fa447a14965dfd70772de1948c4d467d_13-20._title_224_120.png "[13-20] - Chuyện Vui Ngắn - Short Funny Stories – Song ngữ")
