101 Zen Koans stories - Công Án Thiền

English: Nyogen Senzaki

Việt ngữ: Vô danh

Compile: Lotus group

[26-30] - Công Án Thiền – Zen Koans stories – Song ngữ

[26-30] - Công Án Thiền – Zen Koans stories – Song ngữ

****    ****    **

26. Mạn đàm không lời – A silent talking

Provided he makes and wins an argument about Buddhism with those who live there, any wandering monk can remain in a Zen temple. If he is defeated, he has to move on.

Nếu thắng được trong cuộc tranh biện về Phật pháp với những vị tăng sống trong một thiền viện, thì bất cứ vị tăng hành cước nào cũng sẽ được quyền trú ngụ trong thiền viện đó. Nhưng nếu thất bại, vị ấy sẽ phải tiếp tục ra đi.

In a temple in the northern part of Japan, two brother monks were dwelling together. The elder one was learned, but the younger one was stupid and had but one eye.

Trong một thiền viện ở miền bắc nước Nhật, có hai vị tăng cùng tu tập. Vị sư huynh thật uyên bác, nhưng người sư đệ rất ngốc nghếch và chột mắt.

A wandering monk came and asked for lodging, properly challenging them to a debate about the sublime teaching. The elder brother, tired that day from much studying, told the younger one to take his place. “Go and request the dialogue in silence,” he cautioned.

Một vị tăng hành cước ghé lại thiền viện để xin trú ngụ, theo đúng thông lệ nên đề nghị một cuộc tranh biện về Chánh pháp. Hôm ấy, vị sư huynh sau một ngày học tập đã quá mỏi mệt nên bảo người sư đệ hãy thay thế mình. Ông dặn dò: “Hãy đến đó và yêu cầu một cuộc tranh biện không dùng lời.”

So the young monk and the stranger went to the shrine and sat down.

Thế là người sư đệ cùng vị khách tăng đến trước điện thờ và ngồi xuống.

Shortly afterwards the traveler rose and went in to the elder brother and said: “Your young brother is a wonderful fellow. He defeated me.”

“Relate the dialogue to me,” said the elder one.

Không lâu sau đó, khách tăng đứng dậy, đi đến chỗ vị sư huynh và nói: “Sư đệ của ngài thật tuyệt vời. Ông ấy đã thắng được tôi.”

Vị sư huynh bảo: “Hãy kể cho ta nghe cuộc tranh biện.”

“Well,” explained the traveler, “first I held up one finger, representing Buddha, the enlightened one. So he held up two fingers, signifying Buddha and his teaching. I held up three fingers, representing Buddha, his teaching, and his followers, living the harmonious life. Then he shook his clenched fist in my face, indicating that all three come from one realization. Thus he won and so I have no right to remain here.” With this, the traveler left.

Vị khách tăng giải thích: “Vâng, trước hết tôi đưa lên một ngón tay, tượng trưng cho đức Phật, bậc giác ngộ. Thế là ông ấy đưa lên hai ngón tay, muốn chỉ đến đức Phật và giáo pháp của ngài. Tôi liền đưa lên ba ngón tay, tiêu biểu cho đức Phật, giáo pháp của ngài và chư tăng, những người luôn sống đời hòa hợp. Ông ấy liền đưa bàn tay nắm chặt vào mặt tôi, ngụ ý rằng tất cả đều xuất phát từ một sự chứng ngộ. Như thế là ông ta đã thắng, nên tôi không được quyền trú ngụ lại đây.” Nói xong, vị khách tăng ra đi.

“Where is that fellow?” asked the younger one, running in to his elder brother.

“I understand you won the debate.”

Ngay sau đó, người sư đệ chạy vội đến chỗ sư huynh và hỏi dồn: “Gã ấy đâu rồi?”

“Won nothing. I’m going to beat him up.”

“Tell me the subject of the debate,” asked the elder one.

“Ta biết là sư đệ đã thắng rồi!”

“Không thắng gì cả! Em sẽ nện cho hắn một trận.”

Vị sư huynh hỏi: “Thế sư đệ đã tranh biện về điều gì?”

“Why, the minute he saw me he held up one finger, insulting me by insinuating that I have only one eye. Since he was a stranger I thought I would be polite to him, so I held up two fingers, congratulating him that he has two eyes. Then the impolite wretch held up three fingers, suggesting that between us we only have three eyes. So got mad and started to punch him, but he ran out and that ended it!”

“Hừm! Ngay khi vừa thấy em là hắn đã đưa lên một ngón tay, xúc phạm em bằng cách ám chỉ rằng em chỉ có một mắt! Vì hắn là khách lạ, em nghĩ là nên đối xử lịch sự với hắn, nên em đưa lên hai ngón tay, chúc mừng hắn có đủ hai mắt. Thế là tên khốn bất nhã ấy liền đưa lên ba ngón tay, chỉ ra rằng cả hai người chỉ có ba con mắt! Thế là em nổi khùng lên và bắt đầu vung tay đấm hắn, nhưng hắn đã bỏ chạy và cuộc tranh biện kết thúc!”

27. Âm hưởng của niềm vui - The Voice of Happiness

After Bankei had passed away, a blind man who lived near the master’s temple told a friend:

Sau khi ngài Bankei viên tịch, một người mù sống gần ngôi chùa của ngài nói với người bạn ông ta:

“Since I am blind, I cannot watch a person’s face, so I must judge his character by the sound of his voice. Ordinarily when I hear someone

congratulate another upon his happiness or success, I also hear a secret tone of envy. When condolence is expressed for the misfortune of another, I hear pleasure and satisfaction, as if the one condoling was really glad there was something left to gain in his own world.

“Vì mù nên tôi không thể quan sát vẻ mặt của người khác, bởi vậy tôi phải phán đoán cá tính con người thông qua giọng nói. Thông thường, khi tôi nghe ai đó chúc mừng người khác nhân một dịp vui mừng hay một sự thành công, tôi cũng nghe được âm hưởng ghen tỵ tiềm ẩn trong đó. Khi người ta bày tỏ sự chia buồn với nỗi bất hạnh của kẻ khác, tôi cũng nghe được âm hưởng khoái chí và hài lòng, như thể người chia buồn ấy thực ra đang vui mừng vì có điều gì đó vẫn còn lại trên thế gian này để bản thân anh ta có thể chiếm được.

“In all my experience, however, Bankei’s voice was always sincere. Whenever he expressed happiness, I heard nothing but happiness, and whenever he expressed sorrow, sorrow was all I heard.”

“Tuy nhiên, với tất cả kinh nghiệm của mình, tôi thấy giọng nói của ngài Bankei là luôn luôn chân thật! Khi ngài bày tỏ niềm vui, tôi không nghe được âm hưởng nào khác ngoài sự vui mừng; và khi ngài bày tỏ nỗi buồn, tôi chỉ nghe duy nhất sự buồn bã mà thôi!”

28. Hãy mở kho báu của chính mình.

Open Your Own Treasure House

Daiju visited the master Baso in China. Baso asked:

“What do you seek?”

“Enlightenment,” replied Daiju.

Ở Trung Hoa, Thiền sư Đại Châu đến ra mắt ngài Mã Tổ.

Mã Tổ hỏi: “Ông tìm cầu gì?”

Ngài Đại Châu đáp: “Con cầu giác ngộ.”

“You have your own treasure house.

Why do you search outside?” Baso asked.

Mã Tổ hỏi: “Ông tự có kho báu của riêng mình,

sao còn tìm kiếm bên ngoài?”

Daiju inquired: “Where is my treasure house?”

Đại Châu thưa hỏi: “Chẳng biết kho báu của con ở đâu?”

Baso answered: “What you are asking is your treasure house.”

Mã Tổ đáp: “Cái mà ông đang dùng để hỏi ta đó chính là kho báu của ông.”

Daiju was enlightened! Ever after he urged his friends: “Open your own treasure house and use those treasures.”

Ngài Đại Châu nhân đó chứng ngộ! Từ đó về sau, ngài luôn thúc giục những bạn đồng tu của mình: “Hãy mở kho báu của chính mình mà dùng.”

29. Không còn trăng trong nước.

      No Water, No Moon

When the nun Chiyono studied Zen under Bukko of Engaku she was unable to attain the fruits of meditation for a long time.

Ni sư Chiyono theo học với thiền sư Bukko ở Engaku trong một thời gian rất lâu mà vẫn không đạt được kết quả.

At last one moonlit night she was carrying water in an old pail bound with bamboo. The bamboo broke and the bottom fell out of the pail, and at that moment Chiyono was set free!

Cuối cùng, vào một đêm trăng sáng, bà đang xách nước với một cái thùng cũ đan bằng nan tre thì những nan tre chợt đứt rời và đáy thùng rơi xuống. Ngay lúc ấy, ni sư Chiyono đạt được sự giải thoát!

In commemoration, she wrote a poem:

In this way and that I tried to save the old pail

Since the bamboo strip was weakening

And about to break

Until at last the bottom fell out.

No more water in the pail!

No more moon in the water!

Để ghi nhớ sự kiện này, ni sư viết một bài kệ như sau:

Ta đã tìm mọi cách để giữ lại chiếc thùng cũ,

Vì những sợi nan tre đã yếu ớt và sắp đứt,

Cho đến cuối cùng rồi đáy thùng cũng rơi mất.

Không còn nước trong thùng!

Không còn trăng trong nước!

30. Thiếp báo danh - Calling Card

Keichu, the great Zen teacher of the Meiji era, was the head of Tofuku, a cathedral in Kyoto. One day the governor of Kyoto called upon him for the first time.

Ngài Keichu là một thiền sư lỗi lạc thời Minh Trị, trụ trì ngôi chùa lớn Tofuku ở Kyoto. Một hôm, vị thống đốc Kyoto lần đầu tiên đến viếng thăm ngài.

His attendant presented the card of the governor, which read: Kitagaki, Governor of Kyoto.

Người thị giả trình tấm danh thiếp của viên thống đốc, trên đó ghi: “Kitagaki, Thống đốc Kyoto”.

“I have no business with such a fellow,” said Keichu to his attendant. “Tell him to get out of here.”

Thiền sư Keichu bảo người thị giả: “Ta chẳng liên quan gì đến người này. Bảo ông ta rời khỏi đây ngay.”

The attendant carried the card back with apologies.

Người thị giả mang trả tấm danh thiếp với lời xin lỗi.

“That was my error,” said the governor,

And with a pencil he scratched out the words Governor of Kyoto. “Ask your teacher again.”

Viên thống đốc nói: “Đó là lỗi của tôi.”

Rồi ông ta lấy bút chì gạch bỏ ngay dòng chữ “Thống đốc Kyoto” và nói: “Xin thưa lại với sư phụ lần nữa.”

“Oh, is that Kitagaki?” exclaimed the teacher when he saw the card. “I want to see that fellow.”

Lần này, thiền sư vừa nhìn thấy tấm danh thiếp đã kêu lên: “Ồ, là Kitagaki đó sao? Ta muốn gặp ông ta.”

Sources:

Tài liệu tham khảo:

1. http://dangerousharvests.blogspot.com/2011_02_01_archive.html
2. http://www.ashidakim.com/zenkoans/27thevoiceofhappiness.html
3. http://phatam.org/book/index/27--am-huong-cua-niem-vui-the-voice-of-happiness/3181/2875/2878/11280
4. http://phatam.org/book/index/28--hay-mo-kho-bau-cua-chinh-minh-open-your-own-treasure-house/3181/2875/2878/11281
5. http://phatam.org/book/index/29--khong-con-trang-trong-nuoc-no-water-no-moon/3181/2875/2878/11282
6. http://phatam.org/book/index/30--thiep-bao-danh-calling-card/3181/2875/2878/11283
7. http://www.quickmeme.com/p/3vobrm
8. http://badpaybad.info/category-8/zen-and-life